چگونه مطالب کتاب را بهتر بفهمیم؟
بهترین روش مطالعه کدام است؟ روشی که بتواند ما را به لذت بردن از مطالعه برساند و بتوانیم مطالعه عمیق تری داشته باشیم. در این مقاله شما را با بهترین حالت مطالعه آشنا میکنیم و کاربردی الگوی یادگیری مشاهده ای را در هنگام خواندن کتاب به شما معرفی میکنیم.
بهترین روش مطالعه + راه لذت بردن از مطالعه
این بخش از مقاله به شما کمک میکند به پاسخ بعضی سؤالاتتان برسید؛ مثلاً:
- چرا اکثرِ اوقات بعد از خواندنِ دو صفحه کتاب، حوصلۀ من سر میرود و کتاب را کنار میگذارم؟
- چرا در کتابخانههای خانۀ ما کتابهای ناتمام بسیاری وجود دارد که چند صفحۀ آنها را مطالعه کرده و آنها را کنار گذاشتهام؟
- راز لذت بردن از مطالعه چیست و چگونه یک مطالعه لذتبخش، مفید و مفهومی داشته باشم؟
در این مقاله میخواهم یک روش مطالعه را به شما بگویم که کمک میکند تا مطالعۀ شما عمیق و لذت بخش شود.
استفاده از الگوی یادگیری مشاهده ای
یادگیری در کل، یک مدلِ یکسان دارد. مثلاً یادگیری هنگام مطالعه کتاب، شبیه زمانی است که فیلم میبینیم.
علتش چیست که ما از دیدن فیلمها لذت میبریم، خسته نمیشویم و با اشتیاق آن را میبینیم؟
حتی فیلمی را که ۵ سال قبل دیدهایم، اکنون میتوانیم به یاد آوریم و حتی توضیح دهیم؛ اما مطالب کتابی را که مثلاً دیروز خواندهایم، فراموش کردهایم؟
علتش این است که ما در فیلمْ یک ورودی داریم، یک تحلیل و یک بازیابی. الگوی یادگیری ما هنگام تماشای فیلم، “مشاهده ای” است.
هنگام فیلم دیدن، فقط نیت فهم مطلب را داریم.
مهمترین ویژگیِ فیلم دیدنِ ما این است که نیت و قصدی برای حفظ کردن نداریم.
برای رسیدن به بهترین روش مطالعه هنگام مطالعه هم میتواند این باشد که از الگوی یادگیری مشاهده ای استفاده و پیروی کنیم.
ما در مطالعه کتاب، همزمان هم میخواهیم یاد بگیریم و هم میخواهیم حفظ کنیم.
در مطالعه، یادگیری و حفظ کردن با هم اتفاق میافتد؛ اما در فیلم دیدن این گونه نیست.
شاید یک علت بروز این عملکرد و فرایند هنگام مطالعه، این باشد که ما نمیدانیم: تا محتوا را درک نکنیم، نمیتوانیم آن را به خاطر بسپاریم!
چگونه میخواهیم مطلبی را که متوجه نشدهایم، حفظ کنیم؟!
وقتی این اتفاق میافتد، بخشی از ذهن ما درگیر حفظ مطلب میشود؛
در نتیجه، نمیتوانیم خوب درک کنیم؛ اما در فیلمْ تمام ظرفیت ذهنِ ما به فهمیدنِ فیلم معطوف میشود؛ پس با تمرکز و توجهِ بسیار بالا آن صحنه را میبینیم و در نتیجه، بهخوبی میفهمیم و مهمترین عامل حفظ یک مطلبْ فهمیدنِ آن است.
قطعا تجربه کردهاید: هر وقت یک صفحه را عمیق متوجه میشوید، انگیزه و اشتیاقِ شما برای خواندن صفحه بعد بیشتر میشود و یادگیریِ شما عمیقتر و هر وقت یک صفحه را خوب متوجه نمیشوید، انگیزه شما افت میکند و شوق شما به مطالعه صفحۀ بعد کمتر میشود.
ما به همین دلیل، بعد از خواندن چند صفحه کتابْ آن را رها میکنیم. چون یادگیری بهخوبی اتفاق نمیافتد، احساس میکنیم این کتاب برای ما کاربردی نیست و آن را کنار میگذاریم.
اگر فیلم را با نیتِ حفظ کردن ببینیم، طبیعتاً نمیتوانیم از این فیلم دیدن لذت ببریم. اگر دوست دارید، میتوانید امتحان کنید.
وقتی فیلمی را مشاهده میکنید، سعی کنید آن را حفظ کنید.
ببینید چه اتفاقی میافتد: استرس بر شما حاکم میشود و شما از فهم عمیق آن فیلم باز خواهید ماند و لذتی از دیدن فیلم نمیبرید!
بهترین روش مطالعه، شبیه فیلم دیدن است!
بهترین حالت مطالعه کدام است؟
ما هر موضوعی را که خوب عمیق و مشتاقانه بفهمیم، بهتر میتوانیم حفظ کنیم.
بهترین حالت مطالعه این است که وقتی مطالعه میکنیم، فقط به فهمیدنِ موضوع فکر کنیم.
هر چقدر فهم ما عمیقتر شود، طبیعتاً بهتر حفظ خواهیم کرد و میتوانیم مطالعه عمیق تر و موثرتری داشته باشیم.
این، یک راه و روش کاربدری برای لذت بردن از مطالعه نیز هست.
چگونه مطالعه عمیق داشته باشیم؟
حفظ کردنْ کارِ بسیار سادهای است. در مقاله بعدی بحث حفظ و نگهداری اطلاعات را مطرح میکنیم و به این موضوع خواهیم پرداخت: چگونه کتاب یا درسی را که امروز مطالعه میکنیم، بتوانیم تا هر وقت که میخواهیم، در ذهنمان نگه داریم.
چگونه مطالب کتاب را بفهمیم؟
برای درک سریع مطالب، در لحظه باشید.
نکته بعدی در رسیدن به فهم عمیق یک فیلم یا کتاب، در لحظه بودن یا استفاده از روش درک سریع است.
هنگام مطالعه کتاب، ذهنتان را از مرور خاطرات گذشته و اتفاقات آینده خالی کنید.
اجازه بدهید اولین فهمیدن سطرها و صفحههای کتاب برای شما لذت بخش باشد.
وقتی این شیرینی را تجربه کردید، اشتیاق و انگیزه شما برای ادامه و تمرکزتان هم بیشتر میشود.
از همان الگوی یادگیری هنگام فیلم دیدن کمک بگیرید.
ما فیلم را در لحظه تماشا میکنیم. مثلاً زمانی که بازیگری میخواهد یک جمله بگوید یا داریم یک صحنه از فیلم را تماشا میکنیم، تمام ذهن ما به همان لحظه معطوف است و کاری نداریم که لحظه قبل چه اتفاقی افتاده است.
چون در لحظه نگاه میکنیم، آن لحظه را خوب میفهمیم و چون یادگیریْ ارتباط بین مفاهیم و کلمات است، وقتی من لحظۀ اول را خوب بفهمم، لحظۀ بعدی را هم بهتر میفهمم.
استفاده از الگوی یادگیری مشاهده ای در مطالعه برای درک مطلب عمیق تر
نکته مهم در اشتیاق و فهم عمیق از یک فیلم این است که ما فیلم را تصویری میبینیم؛ اما هنگام خواندن کتاب، یک سری حروف و کلمات را به ذهن خود میدهیم. در صورتی که کلمات قرارداد هستند. مثلاً: آب. ما میگوییم: «آب»، انگلیسیها میگویند: «واتر» و عربزبانها میگویند: «ماء».
چه چیزی بین همۀ ما مشترک است؟ تصویر آب و مفهوم آب.
رفع تشنگی چه در ایران چه در آمریکا و چه در گینه بیسائو یک مفهوم دارد.
مشکل اینجاست که ما فقط کلمات را میبینیم. مهمترین اصل در یادگیری، تصویر است؛ چون ذهنِ ما تصویرها را میشناسد.
شما از صبح که بیدار میشوید، کلمۀ دیوار را میبینید یا خود دیوار را؟
کلمۀ کتاب یا خود کتاب؟
با جواب دادن به این سؤالاتِ بدیهی، به اهمیت استفاده از الگوی یادگیری مشاهده ای در کتاب خواندن پی میبرید.
چگونه مطالب کتاب را بفهمیم؟
ما از صبح که بیدار میشویم، میبینیم و میفهمیم؛ اما در کتاب میخواهیم فقط بخوانیم و بفهمیم!
وقتی ما کلمات را به ذهن میدهیم، مغز ما تحلیل میکند که این کلمه برای کدام تصویر است و همین جاست که سرعتِ یادگیری ما پایین میآید.
باید زمانی که مطالعه میکنیم، سعی کنیم همزمان مفاهیم را در ذهن خود تداعی کنیم. در واقع، سرعت انتقال کلمه به تصویر باید بیشتر شود. این کار با تمرین اتفاق میافتد. باید قدرت تجسم خود را تقویت کنیم. خواندن کتاب رمان کمک میکند تجسم ما قویتر شود.
جمع بندی
برای اینکه مطالعه عمیقِ مفهومی و لذت بخشی داشته باشیم، میتوانیم از فیلم دیدن الگو بگیریم.
- ابتدا هنگام مطالعه به هیچ عنوان، نیت حفظ کردن نداشته باشید. مطلب را فقط با نیتِ فهمیدنْ مطالعه کنید.
- سعی کنید در لحظه باشید. وقتی شما قصدِ حفظ کردن نداشته باشید، استرس حفظ کرددن هم از بین میرود و دیگر نگران فراموش کردنِ خط یا صفحۀ قبلی نیستید؛ در نتیجه میتوانید در لحظه باشید و بر روی همان جملهای تمرکز کنید که اکنون مطالعه میکنید.
- سعی کنید کتاب و مفاهیم آن را به صورت تصویری مطالعه کنید؛ یعنی همزمان با خواندن در ذهن شما تصویرها و مفاهیم شکل بگیرند.
(نویسنده: رحیم دوستکام)
اولین دیدگاه را ثبت کنید