نقد و بررسی
کتاب قصه های خوب برای بچه های خوبهر جلدی را که مایلید، با تیک زدن انتخاب کنید.
کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب را میتوان از اولین کتابهای کودک دانست. اولین جلد آن در سال 1335 و توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است. کتاب های ارزشمندی که برندۀ جایزه هایی مثل یونسکو (در سال 1342) و جایزۀ سلطنتی کتاب سال (در سال 1345) شده اند. همچنین سه عنوان از کتاب های این مجموعه از سوی شورای کتاب کودک به عنوان “کتاب برگزیدۀ سال” انتخاب شده اند.
کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب
تعداد چاپ هر جلد از این مجموعه، بین شصت تا هشتاد مرتبه بوده است و جلد اول آن به چاپ هشتاد و دوم رسیده است. این اثر در حوزۀ کتاب کودک شهرت جهانی دارد و به زبان های اسپانیایی، ارمنی، چینی و روسی ترجمه شده است.
این مجموعه آنقدر ارزشمند است که خواندنش برای طیف سنی 10 تا 18 سال میتواند بسیار تاثیرگذار باشد.
آثاری که معرفی آنها به کودکان، میتواند از بزرگترین موهبتهای کودکیشان باشد و آنها را به بهترین و سادهترین شکل ممکن با داستان های اصیل ایرانی و همچنین قصه های ارزشمند قرآنی و ائمه معصومین آشنا کند.
نویسنده کتاب
این مجموعه کتاب، نویسندۀ بسیار ارزشمند و برجسته ای دارد. آشنایی با مردی که عنوان “پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران“ را دارد خالی از لطف نیست.
مهدی آذر یزدی در خرمشاه یزد، در سال 1300 و در خانوادهای تازه مسلمان و با اجدادی زرتشتی متولد شد. از 8 سالگی همراه پدرش به کار در زمین زراعی و بنایی مشغول بود تا آنکه پدرش او را در یک کارگاه جوراب بافی در شهر یزد مشغول میکند.
وقتی صاحب کارگاه تصمیم به افتتاح دومین کتابفروشی در شهر میگیرد، او را از میان کارگرانش انتخاب میکند که حدودا بیست سال دارد. شغل جدید، زمینۀ آشنایی او با اهالی شعر و ادب و فرهنگ را فراهم میکند.
بعد از آن به تهران میرود و در یک چاپخانه شروع به فعالیت میکند. آنجا قصهای از انوار سهیلی توجهاش را جلب میکند و جرقه ای میشود برای سادهنویسی قصه برای کودکان؛ قصه هایی بسیار ارزشمند از ادبیات غنی ایران و همچنین داستان های مذهبی، که مطالعه شان در کودکی میتواند بسیار موثر باشد اما به خاطر متنهای سنگینشان کودکان از آنها محروماند.
کتابی که با این ذهنیت مینویسد، اولین جلد از مجموعۀ کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب است که عنوان “قصههایی از کلیله و دمنه” را دارد.
نوشتن کتاب در این حوزه را ادامه میدهد و حدود 23 عنوان کتاب منتشر میکند.
او را میتوان اولین نویسندۀ کودک و نوجوان دانست و از این روست که روز درگذشتش را بهعنوان روز ملی ادبیات کودک و نوجوان نامگذاری کردهاند و او را پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران میدانند.
خلاصه کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب
هر جلد از این مجموعه کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب با بخش “چند کلمه با بچهها” شروع میشود که در آن نویسنده با مخاطب کودک خود دربارۀ موضوع همان جلد صحبت میکند.
با لحنی بسیار ساده و صمیمی و در عین حال کوتاه که بهخوبی با کودک ارتباط برقرار و او را به مطالعه ترغیب میکند. در آخر هر مقدمه میگوید دوستدار سعادت شما و خودش را م.آذر معرفی میکند.
بعد از آن، نقل قصهها شروع میشود و شاید جای یک فهرست قبل از آن خالی باشد.
در پشت جلد میتوانید پاراگراف کوتاه و مفیدی از توضیح کتاب بخوانید.
- جلد اول: قصه هایی از کلیله و دمنه
چاپ 82، پرتیراژترین کتاب مجموعه
شامل 25 قصه از کلیله و دمنه است. نویسنده در بخش “چند کلمه با بچهها” در مورد اصل کتاب کلیله و دمنه توضیح مختصری میدهد.
در این مقدمه نویسنده بسیار صمیمی با بچه ها حرف میزند طوری که انگار بچه ها مقابلش هستند. مثلا به این چند خط ابتدای این کتاب توجه کنید:
اصل کتاب کلیله و دمنه دارای صد حکایت است که بعضی از آنها برای زمانهای قدیم خوب بوده و به کار زندگی امروز نمیخورد، ولی بعضی دیگر از قصههایش همیشه خوب است و از آنها میتوان چیزهای خوبی یاد گرفت.
- جلد دوم کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب : قصههایی از مرزباننامه
چاپ هفتاد و چهار
مرزبان نامه که در قرن چهارم هجری و به زبان قدیم طبرستانی (مازندرانی) و توسط یکی از شاهزادگان طبرستان نوشته شدهاست و دویست سال بعد از آن سعدالدین وراوینی کتاب را به فارسی ادبی قرن ششم درآورده است، بنابراین کتبی است حدودا هشتصدساله. مرزباننامه شامل داستان هایی است از افسانههای قدیمی و داستان هایی از زبان حیوانات.
که در این کتاب 21 قصه از حدود 70 حکایت آن برای کودکان بازنویسی و ساده سازی شده است.
- جلد سوم کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب : قصههایی از سندبادنامه و قابوسنامه
چاپ هفتاد و شش
نویسنده همیشه و همهجا در کتاب با مخاطب کودکش صادق بوده، مثلا در ابتدای این جلد میخوانیم:
نویسندۀ اصلی سندبادنامه هرکه بوده آدم بدبین و کج خیالی بوده و در کتابش افسانه های بیهودۀ زیادی را هم وارد کرده است. من از میان آنها قصههای خوبش را که همیشه سودمند است انتخاب کرده ام و به زبان سادهتر برای شما نوشته ام.
- جلد چهارم: قصه هایی از مثنوی مولوی
چاپ هفتاد و هفت
در بخش “چند کلمه با بچهها” در این جلد، آذر یزدی قالب مثنوی را برای بچهها با زدن مثالی و بسیار ساده، توضیح میدهد و پس از آن جایگاه مولوی را در ادبیات ایران توضیح میدهد. در این رابطه میگوید:
جلال الدین محمد مولوی صاحب کتاب مثنوی یکی از بزرگترین شاعران ایران است که مانند «حکیم سنایی» و «شیخ عطار» کلمۀ شاعر برای شناساندن مقام او کوچک است و او را در شمار حکیمان و عارفان و دانشمندان باید شناخت.
بر خلاف سه جلد قبلی که توضیح میدهد، از همۀ داستانهای موجود در کتاب اصلی، فقط آنها که بهدرد زندگی امروز میخورد را آورده است، در این جلد به بچهها توضیح میدهد که مثنوی بسیار بیشتر از این ها ارزشمند است و این بیست و چهار قصه فقط برگزیدهترین ها هستند و برای اینکه کتاب بیشتر از این حجیم نشود و از حوصلۀ آنها خارج، بقیۀ داستاها آورده نشدهاند.
- جلد پنجم: قصههایی از قرآن
چاپ هفتاد و دو
کاملا مشخص است که آذریزدی برای نوشتن این مقدمه بیشتر از بقیۀ مقدمهها دقت کرده و توضیحات دقیقی از چرایی رعایت اصول در کتاب ارائه کرده است.
این مسئله را به بچهها توضیح میدهد که قرآن، کتاب قصه نیست و در ضمن قصههایی که در کتاب خودش آورده شده برای فهم هرچه بیشتر کودکان، در جاهایی مختصر و در جاهایی مفصل شده است و بیشتر به روش قصهگویی بیان شده است.
در توضیح دیگری از نویسنده در مقدمه میخوانیم:
در این کتاب به پیروی از کتابهای مقدس در نقل قصهها، لقبها و تعارفها و احترامات و آداب را ساده گرفتهایم. قرآن میگوید: «خدا گفت، پیغمبر گفت، شیطان گفت، مورچه گفت…» بنابراین در این قصه ها هم کوچک و بزرگ و اشخاص و اشیا همه در گفتگوها یکدیگر را «تو» خطاب میکنند.
در آخر اظهار میکند که این کتاب از هر کتابی عزیزتر است، و خواندنش را مهمتر از خواندن هرکتابی میداند.
- جلد ششم کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب: قصه هایی از شیخ عطّار
چاپ هفتاد
قصههای این جلد از سه کتاب شیخ عطار انتخاب شدهاند، منطقالطیر، مصیبتنامه و الهینامه.
در مقدمه توجه مخاطب را به این نکته جلب میکند که، الزاما نتیجهگیریهای هر داستان درست نیستند و باید به آنها فقط به شکل “قصه” نگاه کرد.
در ادامه توضیح میدهد که شاید قصههای مجموعه کتاب “قصه های خوب برای بچههای خوب” سخت باشند اما:
این قصهها مال بچههای خوب است.بچۀ خوب همیشه سعی میکند تا هر روز چیزی بهتر و مشکلتر را بخواند و یاد بگیرد.
- جلد هفتم کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب : قصههایی از گلستان و مُلستان
چاپ شصت و هفت
در توضیح این جلد باید به توضیح نام آن اشاره کرد که مقصود از گلستان، همان گلستان سعدی است اما منظور از مُلستان، تنها کتابی نیست که به این نام موجود است، بلکه مقصود، مجموع آثار شبیه گلستان است.
در این جلد داستانهای گلستان سعدی، شاعر جهاندیدۀ کشور را، میخوانیم.
- جلد هشتم: قصههایی از چهارده معصوم (علیهمالسلام)
چاپ شصت و یک
جلد های قبل ساده و خلاصه شدۀ کتابهای مشخصی بودند، اما در این جلد به گفتۀ خود نویسنده، مطالب در طول سالها و به تدریج جمعآوری شدهاند و برای آنکه حجم کتاب از اندازه خارج نشود از جستجو در منابع دیگر صرف نظر شده است.
طبق این خلاصه کتاب قصه های خوب برای بچه های خوب این اثر به 14 فصل تقسیم شدهاست و هر قسمت را قصههای کوتاهی تشکیل میدهند.
توسط احمدکریم پور در تاریخ
عالی